در انتهای جدول!

جارستان: پنجمین گزارش کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک که‌ به تازگی منتشر شده، تصویری نگران‌کننده از وضعیت اینترنت کشور ارائه می‌دهد. طبق این گزارش، کیفیت اینترنت ایران در میان ۱۰۰ کشور دارای بالاترین تولید ناخالص داخلی، رتبه ۹۷ را به‌دست آورد؛ یعنی جزو بدترین کشورهای جهان قرار گرفته است. تجربه کاربران ایرانی با سه کلیدواژه بیان شده است؛ کندی، پراختلالی و محدودیت. شاخص سرعت بر اساس داده‌های رادار Cloudflare در رتبه ۸۴ قرار دارد. سرعت دانلود پایین‌تر از استانداردهای جهانی است و گزارش سوم و چهارم نشان داد که با وجود افزایش مصرف پهنای باند، سرعت بهبود نیافته است. شاخص اختلال براساس داده‌های Google CRUX و گزارش‌های نیمه‌ساختاری نشان می‌دهد، ایران رتبه ۹۲ را دارد. حمله‌های DDoS، قطع BGP، DP پیشرفته و مسدودسازی UDP موجب شده‌، اینترنت ناپایدار باشد.

گزارش جدید نشان می‌دهد با وجود تحریم‌های سنگین، کیفیت اینترنت ایران بیشتر به مداخلات داخلی بستگی دارد. بیش از ۱۰۰ شرکت فناوری در بیانیه‌ای مشترک با دعوت از کمیسیون اینترنت خواستار رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی، افزایش پهنای باند بین‌المللی و آزادسازی پروتکل‌های نوین شدند. این شرکت‌ها هشدار داده‌اند که ادامه روند کنونی‌ اقتصاد دیجیتال را نابود می‌کند.

هزینه‌های فیلترینگ: بازار ۵ هزار میلیارد تومانی VPN

یکی از یافته‌های تکان‌دهنده گزارش، وابستگی بسیار زیاد مردم به فیلترشکن‌هاست. بر اساس نظرسنجی مشترک انجمن تجارت الکترونیک و مرکز افکارسنجی ایسپا ۸۳.۶ درصد کاربران اینترنت در ایران از VPN استفاده می‌کنند. این وابستگی پس از فیلتر شدن اینستاگرام و واتس‌آپ در پاییز ۱۴۰۱ به‌شدت افزایش یافت و طبق آخرین نظرسنجی سه برابر شده است. کاربران برای دسترسی به خدمات مسدود شده به‌طور میانگین روزانه ۴ ساعت از فیلترشکن استفاده می‌کنند.

جنگ ۱۲ روزه و تشدید اختلالات

بعد از حمله رژیم صهیونی به ایران، کیفیت اینترنت بیش از پیش دچار بحران شد. همچنین به محض آغاز جنگ، اپلیکیشن‌های نقشه و تاکسی اینترنتی از کار افتادند؛ رانندگان نمی‌توانستند موقعیت مسافران را درست ببینند و فاصله‌های کوتاه روی نقشه چندین برابر نمایش داده می‌شد. قیمت‌ سفرها بالا رفت و تعداد سفرها به‌شدت کاهش یافت. حتی پس از اعلام آتش‌بس، اختلال مکان‌یابی و اینترنت پابرجاست.

پنجمین گزارش کیفیت اینترنت کشور زنگ خطری جدی برای آینده اقتصاد دیجیتال و حقوق شهروندی ایران است. با رتبه ۹۷ در میان ۱۰۰ کشور، اینترنت ایران یکی از بدترین‌ها در جهان است و شاخص‌های کندی، پراختلالی و محدودیت هر سه وضعیت بحرانی را نشان می‌دهد. شرایط بعد از جنگ ۱۲ روزه و اعمال محدودیت‌های امنیتی، وضعیت را بدتر و کسب‌وکارها و زندگی روزمره مردم را مختل کرده است. در عین‌ حال، فیلترینگ گسترده نه‌تنها به هدف خود نرسیده بلکه به تهدیدی امنیتی و اقتصادی تبدیل شده و موجب پدیده‌ای به نام «کاسبان فیلترینگ» با گردش مالی چند هزار میلیارد تومانی شده است. تداوم این وضعیت پیامدهای جدی برای اقتصاد، فرهنگ و سلامت روان جامعه خواهد داشت و زنگ خطر این گزارش شاید به زنگ پایان اقتصاد دیجیتال ایران تبدیل شود.